به فکر یک سرمایه‌گذاری پاک، پرسود و هم‌راستا با آینده هستید؟ راه اندازی نیروگاه خورشیدی شاید گزینه‌ای باشد که هم به حفظ محیط زیست کمک می‌کند و هم بازدهی اقتصادی خوبی دارد. اگر می‌خواهید بدانید از کجا شروع کنید، چه هزینه‌هایی دارد و چه درآمدی در انتظارتان است، این اطلاعات ساده و کاربردی برای شماست.
مراحل راه اندازی نیروگاه خورشیدی
هزینه راه اندازی نیروگاه خورشیدی
هزینه راه اندازی نیروگاه خورشیدی در سال 1404 بسته به ظرفیت نیروگاه بین حدود ۱۸۰ میلیون تومان برای ۵ کیلووات تا ۸۵۰ میلیارد تومان برای نیروگاه ۲۰ مگاوات متغیر است و این هزینه تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز قرار می گیرد.
هزینه های سالانه نگهداری و بهره برداری حدود ۱ تا ۲ درصد هزینه اولیه است. در ادامه به صورت دقیق به هزینه راه اندازی نیروگاه خورشیدی می پردازیم:
ظرفیت نیروگاه | هزینه تقریبی (دلار) | هزینه تقریبی (تومان، با دلار ۶۵-۷۰ هزار) |
۵ کیلووات | ۲,۸۰۰ تا ۳,۳۰۰ | حدود ۱۸۰ تا ۲۳۰ میلیون تومان |
۱۰ کیلووات | ۵,۶۰۰ تا ۶,۰۰۰ | حدود ۳۶۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان |
۲۰ کیلووات | ۱۰,۰۰۰ تا ۱۲,۰۰۰ | حدود ۶۵۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان |
۵۰ کیلووات | ۲۲,۰۰۰ تا ۲۴,۰۰۰ | حدود ۱.۴ تا ۱.۶ میلیارد تومان |
۱۰۰ کیلووات | ۴۰,۰۰۰ تا ۴۴,۰۰۰ | حدود ۲.۶ تا ۳ میلیارد تومان |
۲۰۰ کیلووات | ۸۰,۰۰۰ تا ۸۵,۰۰۰ | حدود ۵.۲ تا ۵.۵ میلیارد تومان |
۱ مگاوات | ۵۰۰,۰۰۰ تا ۶۰۰,۰۰۰ | حدود ۳۲ تا ۴۰ میلیارد تومان |
۱۰ مگاوات | ۵.۵ تا ۶.۵ میلیون | حدود ۳۵۰ تا ۴۲۰ میلیارد تومان |
۲۰ مگاوات | ۱۱ تا ۱۳ میلیون | حدود ۷۰۰ تا ۸۵۰ میلیارد تومان |
عوامل مؤثر بر هزینه ها
- نوع پنل خورشیدی: پنل های مونوکریستال کیفیت و قیمت بالاتری نسبت به پلی کریستال دارند.
- نوع اینورتر: کیفیت و برند اینورتر تأثیر مستقیم بر هزینه دارد.
- محل احداث: میزان تابش خورشید، هزینه زمین و زیرساخت ها در مناطق مختلف متغیر است.
- هزینه های جانبی: شامل مجوزها، طراحی، نصب، زیرسازی، سیم کشی و هزینه های حمل ونقل.
- نوسانات ارزی: قیمت تجهیزات وابسته به نرخ ارز است و تغییرات آن می تواند هزینه نهایی را افزایش یا کاهش دهد.
هزینه های عملیاتی و نگهداری
هزینه های بهره برداری و نگهداری سالانه معمولاً بین ۱ تا ۲ درصد هزینه اولیه سرمایه گذاری برآورد می شود. این هزینه ها شامل تعمیرات، پایش عملکرد و جایگزینی قطعات مصرفی است.
تسهیلات و سیاست های حمایتی
سیاست های دولتی مانند یارانه ها، معافیت های مالیاتی و تسهیلات بانکی می تواند نقش مهمی در کاهش هزینه ها داشته باشد. همچنین، قرارداد خرید تضمینی برق ۲۰ ساله با دولت، امنیت سرمایه گذاری را افزایش می دهد و بازگشت سرمایه را تسهیل می کند.
درآمد راه اندازی نیروگاه خورشیدی
درآمد راه اندازی نیروگاه خورشیدی در سال 1404، تعرفه خرید برای نیروگاه های کوچک (تا ۲۰۰ کیلووات) حدود ۳,۸۲۰ تومان و برای نیروگاه های بزرگ تر (۱ تا ۱۰ مگاوات) حدود ۲,۸۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت است.
مثلاً درآمد سالانه نیروگاه ۱ مگاواتی با تولید ۱,۷۵۰,۰۰۰ کیلووات ساعت و تعرفه ۲,۵۰۰ تومان، حدود ۴.۳۷۵ میلیارد تومان و سود خالص پس از کسر هزینه نگهداری (حدود ۸۰۰ میلیون تومان) معادل ۳.۵۷۵ میلیارد تومان خواهد بود.
برای ظرفیت های کوچکتر مانند ۲۰۰ کیلووات درآمد سالانه حدود ۱.۱ میلیارد تومان و برای ۵ کیلووات حدود ۳۰.۵۶ میلیون تومان است. بازگشت سرمایه معمولاً بین ۱۰ تا ۱۳ سال بوده و دولت برق تولیدی را تا ۲۰ سال تضمین و هر دو ماه یکبار درآمد را واریز می کند.
| ظرفیت نیروگاه | تولید سالانه برق (کیلووات ساعت) | تعرفه خرید (تومان) | درآمد سالانه (تومان) |
| ۵ کیلووات | ۸,۰۰۰ | ۳,۸۲۰ | ۳۰,۵۶۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰ کیلووات | ۳۰۰,۰۰۰ | ۳,۸۲۰ | ۱,۱۴۶,۰۰۰,۰۰۰ |
| ۱ مگاوات | ۱,۷۵۰,۰۰۰ | ۲,۵۰۰ | ۴,۳۷۵,۰۰۰,۰۰۰ |
| ۱۰ مگاوات | ۱۷,۵۰۰,۰۰۰ | ۲,۸۰۰ | ۴۹,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ |
۱. عوامل مؤثر بر درآمد نیروگاه خورشیدی
درآمد نیروگاه خورشیدی به عوامل زیر بستگی دارد:
- ظرفیت نیروگاه (کیلووات یا مگاوات)
- میزان تابش خورشیدی منطقه
- تعرفه خرید تضمینی برق توسط دولت
- راندمان پنل ها و تجهیزات
- هزینه های نگهداری و بهره برداری سالانه
۲. تعرفه خرید تضمینی برق در سال ۱۴۰۴
در سال ۱۴۰۴، تعرفه خرید تضمینی برق خورشیدی برای نیروگاه های کوچک (تا ۲۰۰ کیلووات) حدود ۳۸۲۰ تومان و برای نیروگاه های بزرگ تر (۱ تا ۱۰ مگاوات) حدود ۲۸۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت تعیین شده است.
۳. درآمد سالانه نیروگاه خورشیدی بر اساس ظرفیت
در ادامه، درآمد سالانه برای ظرفیت های مختلف نیروگاه خورشیدی با فرض تولید متوسط و تعرفه های مصوب آورده شده است:
- برای نیروگاه ۱ مگاواتی، با تولید سالانه حدود ۱,۷۵۰ مگاوات ساعت و تعرفه ۲,۵۰۰ تومان، درآمد سالانه حدود ۴.۳۷۵ میلیارد تومان خواهد بود.
- برای نیروگاه ۲۰۰ کیلوواتی، درآمد سالانه حدود ۱.۱ میلیارد تومان برآورد می شود.
- درآمد نیروگاه های کوچک تر (مثلاً ۵ یا ۱۰ کیلووات) متناسب با ظرفیت کاهش می یابد.
۴. هزینه های نگهداری و سود خالص
هزینه های نگهداری سالانه معمولاً حدود ۲ درصد سرمایه اولیه است. برای مثال، در نیروگاه ۱ مگاواتی این هزینه حدود ۸۰۰ میلیون تومان است. بنابراین سود خالص سالانه برای این ظرفیت حدود ۳.۵۷۵ میلیارد تومان خواهد بود.
۵. دوره بازگشت سرمایه
دوره بازگشت سرمایه برای نیروگاه های خورشیدی معمولاً بین ۱۰ تا ۱۳ سال است و در مناطق با تابش خورشیدی بالاتر این مدت کوتاه تر خواهد شد.
۶. نحوه پرداخت درآمد
دولت برق تولیدی نیروگاه های خورشیدی را تا ۲۰ سال به صورت تضمینی خریداری می کند و درآمد حاصل هر دو ماه یک بار به حساب سرمایه گذار واریز می شود.
مکان راه اندازی نیروگاه خورشیدی
برای انتخاب مکان مناسب راه اندازی نیروگاه خورشیدی در سال ۱۴۰۴، باید مناطقی با بیش از ۲۸۰ روز آفتابی در سال، شدت تابش بالا، هوای خنک و ارتفاع مناسب، زمین صاف با شیب کمتر از ۳ درجه، دسترسی مطلوب به زیرساخت ها، رطوبت و گردوغبار کم مدنظر قرار گیرد.
استان های کویری مانند فارس، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان جنوبی و رضوی، سیستان و بلوچستان، سمنان، تهران و همچنین استان های سردسیر و مرتفع مانند همدان، اردبیل و چهارمحال و بختیاری مناطق مستعد احداث نیروگاه خورشیدی هستند، زمینی مناسب است که مساحت کافی (حدود ۶۰ مترمربع برای هر ۵ کیلووات یا ۱ تا ۱.۵ هکتار برای هر مگاوات)، قابلیت اخذ مجوز تغییر کاربری، و دوری از موانع ایجاد سایه را داشته باشد.
در ادامه به صورت دقیق تر به هر کدام می پردازیم:
۱. معیارهای اصلی انتخاب مکان نیروگاه خورشیدی
برای انتخاب بهترین مکان جهت احداث نیروگاه خورشیدی در سال ۱۴۰۴، باید معیارهای زیر را مدنظر قرار دهیم:
- ساعات آفتابی بالا: مناطقی با بیش از ۲۸۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل بالاتری برای تولید برق دارند.
- شدت تابش خورشید: هرچه شدت تابش بیشتر باشد، راندمان نیروگاه افزایش می یابد.
- هوای خنک و ارتفاع مناسب: مناطق مرتفع و خنک (مانند برخی استان های سردسیر) علاوه بر داشتن آفتاب کافی، باعث افزایش عمر و بازده پنل ها می شوند.
- زمین صاف و بدون سایه: زمین باید صاف، بدون سایه و با شیب کمتر از ۳ درجه باشد تا نصب پنل ها بهینه انجام شود.
- دسترسی به زیرساخت ها: نزدیکی به خطوط انتقال برق، جاده های دسترسی و امکانات زیرساختی اهمیت دارد.
- رطوبت و گرد و غبار کم: رطوبت و گرد و غبار زیاد می تواند راندمان نیروگاه را کاهش دهد.
۲. مناطق مستعد احداث نیروگاه خورشیدی در ایران
با توجه به شرایط جغرافیایی ایران، اغلب نقاط کشور (به جز برخی مناطق شمالی با روزهای ابری زیاد) برای احداث نیروگاه خورشیدی مناسب هستند. اما مناطق زیر به عنوان بهترین گزینه ها شناخته می شوند:
- استان های کویری و پرتابش: فارس، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان جنوبی و رضوی، سیستان و بلوچستان، سمنان و تهران.
- استان های سردسیر و مرتفع: همدان، اردبیل، چهارمحال و بختیاری و سایر مناطق سردسیر با روزهای آفتابی زیاد.
- شهرهای با تابش بالا: شیراز، قزوین و مناطقی که میانگین ۱۰ ساعت تابش مفید و ۳۰۰ روز آفتابی در سال دارند.
۳. ویژگی های زمین مناسب برای نیروگاه خورشیدی
- مساحت کافی: برای هر ۵ کیلووات حدود ۶۰ متر مربع و برای هر مگاوات ۱ تا ۱.۵ هکتار زمین نیاز است.
- کاربری زمین: زمین باید قابلیت تغییر کاربری به صنعتی یا نیروگاهی را داشته باشد و در صورت نیاز، امکان دریافت مجوزهای لازم فراهم باشد.
- دوری از موانع: زمین نباید در مجاورت موانع طبیعی یا مصنوعی که باعث سایه اندازی می شوند قرار گیرد
مجوز راه اندازی نیروگاه خورشیدی
فرایند اخذ مجوز نیروگاه خورشیدی در سال ۱۴۰۴ شامل ثبت درخواست، ارائه مدارک، دریافت پروانه احداث، اخذ مجوزهای زیست محیطی و اتصال به شبکه، انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق و دریافت پروانه بهره برداری است. حال برای راه اندازی نیروگاه خورشیدی در سال ۱۴۰۴، باید مراحل زیر را طی کنیم:
- ثبت درخواست و تکمیل مدارک: ابتدا باید درخواست خود را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) ثبت کنیم و مدارک هویتی، اسناد مالکیت یا اجاره زمین، طرح توجیهی فنی و اقتصادی، نقشه های فنی و سایر مستندات لازم را ارائه دهیم.
- مطالعه امکان سنجی: ارزیابی پتانسیل خورشیدی محل احداث، برآورد هزینه ها و درآمدها و انتخاب ظرفیت مناسب نیروگاه را انجام می دهیم.
- دریافت پروانه احداث: پس از بررسی مدارک و بازدید کارشناسان ساتبا از محل پروژه، در صورت تأیید، پروانه احداث نیروگاه صادر می شود.
- اخذ مجوزهای زیست محیطی: با در دست داشتن پروانه احداث، برای دریافت موافقت نامه زیست محیطی به اداره کل حفاظت محیط زیست محل مراجعه می کنیم.
- تأییدیه اتصال به شبکه برق: درخواست اتصال نیروگاه به شبکه برق را به شرکت توزیع برق منطقه ارائه می دهیم و پس از بررسی فنی، تأییدیه لازم را دریافت می کنیم.
- اخذ مجوز ساخت (در صورت نیاز): در برخی مناطق، دریافت مجوز ساخت از شهرداری یا مراجع ذیصلاح الزامی است.
- انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق: پس از اخذ مجوزهای لازم، با شرکت توانیر یا ساتبا قرارداد خرید تضمینی برق به مدت ۲۰ سال منعقد می کنیم تا برق تولیدی نیروگاه به صورت تضمینی خریداری شود.
- دریافت پروانه بهره برداری: پس از تکمیل احداث و انجام تست های لازم، پروانه بهره برداری رسمی از وزارت نیرو صادر می شود و نیروگاه به شبکه متصل می گردد.
مدارک و شرایط مورد نیاز
- مدارک هویتی و اساسنامه شرکت متقاضی
- اسناد مالکیت یا اجاره زمین
- طرح توجیهی فنی و اقتصادی
- نقشه جانمایی و نقشه های فنی نیروگاه
- مدارک تحصیلی و سوابق مدیران و کارشناسان
- تعهدنامه تأمین منابع مالی و معرفی بانک عامل
- موافقت نامه زیست محیطی
- تأییدیه اتصال به شبکه برق منطقه ای
اهمیت و مزایای دریافت مجوز
- قانونی بودن فعالیت و جلوگیری از تعطیلی یا پلمپ نیروگاه
- امکان اتصال به شبکه برق سراسری و فروش برق تولیدی
- بهره مندی از تعرفه های ترجیحی و حمایت های دولتی
- اعتباربخشی به پروژه و افزایش اعتماد سرمایه گذاران
۴. نکات تکمیلی
- فرایند اخذ مجوزها در سال ۱۴۰۴ با هدف تسهیل سرمایه گذاری و رفع موانع احتمالی توسط وزارت نیرو و ساتبا ساده سازی شده است.
- در صورت اجاره زمین از منابع طبیعی، مجوز زمین باید با هماهنگی سازمان امور اراضی اخذ شود.
- تمام مراحل باید مطابق دستورالعمل های ساتبا و وزارت نیرو انجام گیرد و رعایت الزامات زیست محیطی الزامی است.
تجهیزات راه اندازی نیروگاه خورشیدی
برای راه اندازی موفق و استاندارد نیروگاه خورشیدی در سال ۱۴۰۴، باید مجموعه ای از تجهیزات اصلی و جانبی را تهیه و نصب کنیم. این تجهیزات بسته به ظرفیت نیروگاه، نوع اتصال (متصل به شبکه یا مستقل) و شرایط فنی پروژه انتخاب می شوند. در ادامه، تجهیزات مورد نیاز را معرفی می کنیم:
- پنل خورشیدی (Solar Panel): وظیفه تبدیل انرژی تابشی خورشید به برق DC را برعهده دارد. پنل ها در دو نوع اصلی مونوکریستال و پلی کریستال عرضه می شوند؛ پنل های مونوکریستال بازدهی بالاتر و قیمت بیشتری دارند.
- استراکچر (پایه پنل): سازه فلزی یا آلومینیومی برای نصب و نگهداری پنل ها با زاویه مناسب نسبت به خورشید و باید مقاوم در برابر باد، زلزله و شرایط محیطی باشد.
- اینورتر (Inverter): مبدل برق DC تولیدی پنل ها به برق AC قابل استفاده در شبکه. انواع اینورتر شامل اینورترهای متصل به شبکه (On-Grid) و مستقل از شبکه (Off-Grid) است.
- سیستم مانیتورینگ و کنترل: برای پایش لحظه ای عملکرد نیروگاه، ثبت داده ها و هشداردهی در صورت بروز خطا استفاده می شود.
- تجهیزات حفاظتی و ایمنی: فیوزهای AC/DC، ارستر (محافظ صاعقه)، کلیدهای حفاظتی و تجهیزات چاه ارت برای حفاظت از تجهیزات و کاربران در برابر نوسانات و خطرات الکتریکی ضروری است.
- کابل و سیم: کابل های DC برای اتصال پنل ها به اینورتر و کابل های AC برای انتقال برق به شبکه. باید دارای عایق مقاوم و سطح مقطع مناسب با جریان و دمای محیط باشند.
- کانکتور خورشیدی (MC4): جهت اتصال مطمئن و ایمن سیم ها و پنل ها به یکدیگر استفاده می شود.
- تابلو برق و کمباینر باکس (Combiner Box): جهت تجمیع خروجی پنل ها و توزیع برق، همچنین نصب تجهیزات حفاظتی و کنترل.
- منبع تغذیه سوئیچینگ و کانورتر DC به DC: برای تثبیت ولتاژ و افزایش راندمان برخی تجهیزات جانبی مورد استفاده قرار می گیرد.
- ترانسفورماتور و کنتور دوطرفه: ترانسفورماتور برای تطبیق ولتاژ خروجی با شبکه برق سراسری و کنتور دوطرفه برای اندازه گیری برق تولیدی و تزریق به شبکه مورد نیاز است.
- تجهیزات جانبی و کمکی: جعبه تقسیم، کلیدها، تجهیزات خنک کننده، سیستم نظافت پنل ها و سایر ملزومات اجرایی
کلام آخر
همانطور که مشاهده کردید، راه اندازی نیروگاه خورشیدی یک سرمایه‌گذاری بلندمدت با چشم‌انداز روشن، هم برای محیط زیست و هم برای اقتصاد شماست. با آگاهی کامل از جزئیات هزینه‌ها، تعرفه‌های خرید تضمینی برق، الزامات مکانی و مراحل اخذ مجوز که به تفصیل بررسی شد، می‌توانید با دید بازتری وارد این عرصه شوید. این یک تعهد به آینده‌ای پایدارتر است.
چنانچه پس از بررسی این اطلاعات جامع، قصد ورود جدی به این حوزه، توسعه کسب و کار فعلی خود یا حتی خرید و فروش نیروگاه‌های خورشیدی را دارید، پلتفرم بیزبازار به عنوان مرجعی برای معاملات آزاد کسب‌وکار، می‌تواند فرصت‌ها و ارتباطات ارزشمندی را پیش روی شما قرار دهد.
